W trzech kronikach (1964) Paweł Jasienica ukazuje Polskę piastowską poprzez fragmenty kronik z XI i XII wieku, których autorami są: biskup Thietmar, opisujący historię Niemiec i krajów sąsiednich do roku 1018, późniejszy o stulecie cudzoziemiec, Gall Anonim, z dworu Krzywoustego i Polak Wincenty Kadłubek, kreślący nasze dzieje od czasów legendarnych po rok 1202. "Pamiętajmy - pisze Jasienica - że przemawiają do nas nie obojętni widzowie, lecz aktorzy wydarzeń. To, co napisali, opowiada o przeszłości, lecz jest zarazem dokumentem ludzkich dążeń i pasji, pragnień i nienawiści. Ci autorzy chcieli przekonywać, zdobywać serca, narzucać umysłom własne wizje, tępić poglądy przeciwne. Walczyli, a orężem ich były pióra". Jasienica osłania panoramę najdawniejszych dziejów, dodając do nich obszerny komentarz. Ukazuje realia epoki, przypomina wydarzenia polityczne nie tylko na terenie Polski, ale i Europy, zwraca uwagę na wartości ważne dla kształtowania się świadomości zbiorowej Polaków, potrzebę posiadania suwerennego państwa, przeciwstawiania się partykularyzmom i zaściankowości.
